vrijdag 25 april 2025

#Rörstrand den svenska kronjuvelen i porslin.



Johann Wolff, een Duitse porseleinmaker, vestigde in 1726 een pottenbakkerij in kasteel Rörstrand in Stockholm.

Aanvankelijk vervaardigde men er gebruiksgoed uit faïence … een poreuze klei bedekt met een witte tinglazuur, versierd met kobaltblauw (een verwijzing naar Chinees porselein)-

De Engelse flintware-innovatie, een kruising tussen faience en porselein, begon zich te verspreiden, terwijl de kleur blauw werd aangevuld met diverse felle tinten, wat de creatieve mogelijkheden vergroot.Tijdens deze periode lanceerde Rörstrand zijn eerste complete servies, genaamd 'Sepia'. 

Tot eind jaren 1750 was Rörstrand de enige porseleinfabrikant in Zweden en identificeerde het zijn producten alleen met het merk 'Stockholm'. 

Toen de eerste Zweedse concurrent, 'Mariebergs Porslinsfabrik', in 1758 werd opgericht, begon het bedrijf de beroemde 'Rörstrand'-merknaam te voeren. In die tijd werd porselein verkocht in speciale porseleinkraampjes, waarvan de eerste bekende zich bevond in Riddartorget, in de oude stad. 

In 1807 kocht Rörstrand zijn eerste stoommachine, wat een aanzienlijke revolutie teweegbracht in de productie. Na een verkenningsmissie in Engeland begon het bedrijf decor-ontwerpen te drukken met koperplaten, een belangrijke aanvulling op handgeschilderde ontwerpen. 

Zo creëerde Rörstrand steeds grotere serviezen, met prachtige terrines en schotels. De invloed van Engelse motieven is merkbaar in series zoals Willow en Svart Sverige, maar ook in decoraties met Engelse of meer exotische landschappen. 

In de jaren 1870, om precies te zijn in 1874, richtte Rörstrand Arabia op in Helsinki om te profiteren van de markt in de uitgestrekte Russische Federatie. 

Tien jaar later wordt de merknaam van het bedrijf gecompleteerd met een kroon. Het was het tijdperk van grootse diners, recepties en goed geklede gasten die werden ontvangen in grote eetkamers, waar een luxueuze bediening werd gevraagd. Het spreekt voor zich dat de zaken floreerden.

In 1909 opende de fabrikant Höganäs Keramik zijn deuren in Skåne en vestigde zich als een nieuwe concurrent. De productie verhuisde van #Stockholm naar #Göteborg. In 1926 waren alle activiteiten geconcentreerd in Göteborg.

Na de overname van de porseleinfabriek in Göteborg verplaatste Rörstrand de productie naar #Lidköping.

In de jaren 30 werd Gunnar#Nylund er artistiek directeur en boekte hij veel succes met het gebruik van zandsteen. Functionaliteit wint aan belang en fabrikanten leggen de nadruk op gebruiksvoorwerpen, zoals de Frigi-serie, speciaal ontworpen door Gunnar Nylund voor de koelkast. 

In 1932 werd het Ostindia-servies gelanceerd met een ontwerp geïnspireerd op een porseleinscherf die was gevonden op de Ostindiefarer Götheborg, een schip dat op 12 september 1775 zonk tijdens de terugreis naar Göteborg na zijn derde reis naar China. 

In 1941 verwelkomde het team van Rörstrand Hertha #Bengtson, een keramist die nu wordt beschouwd als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het ambacht in de 20e eeuw. Hij viel op met tijdloze klassiekers zoals: Koka Blå en Blå Eld. 

Marianne #Westman werd een belangrijke ontwerpster met unieke series zoals: Picnic en Mon Amie. 
Westman en Bengtsson porselein is nog steeds populair. In de jaren zestig blies de fabriek het populaire motief uit de jaren 1890, de Gröna Anna, nieuw leven in.   

Vanaf dat moment tot 1990 kende Rörstrand verschillende eigenaren, waaronder: #Upsala-Ekeby AB, het Finse #Wärtsilä, #Hakusan en de porseleinfabriek #Gustavsberg.  

Vanaf 2001 werd Rörstrand onderdeel van #Iittala, dat de productie verplaatste naar Sri Lanka en Hongarije. 

Op 30 december 2005 sloot de fabriek in #Lidköping haar deuren, waarmee na bijna 280 jaar een belangrijk hoofdstuk in de Zweedse industriële geschiedenis werd afgesloten. 

In 2007 werd Iittala, eigenaar van het merk Rörstrand, op zijn beurt overgenomen door Fiskars.    

Op een steenworp afstand van het centrale plein van Lidköping, in de oude porseleinfabriek, bevindt zich het Rörstrand Museum. De geschiedenis van een der oudste porseleinfabrieken van Europa  en kroonjuweel van het Zweedse porselein komt er tot leven. Bijna drie eeuwen porselein, van 1726 tot heden, worden in de collecties geïllustreerd. 

U kunt er niet alleen prachtige, gekoesterde porseleinsets bewonderen, maar ook gereedschappen, schetsen en een ronde flesoven. Het museum neemt u mee op een reis langs 18e-eeuws handbeschilderd faience en vuursteenwerk, 19e-eeuws statusvolle romantische serviezen, 20e-eeuwse art nouveau en 'mooiere alledaagse voorwerpen', tot 21e-eeuwse multifunctionele objecten met een digitale grondslag.   

Bekende vormgevers en keramisten bij Rörstrand waren o.a. Bertil #Vallien, Christian von Sydow, Anna Boberg, Ferdinand Boberg, Filippa Knutsen, Hertha Hillfon, Isaac Grünewald, Philip vons Schantz, Ulrica Hydman-Vallien, Alf #Wallander, Louise #Adelborg, Gunnar #Nylund. Carl-Harry #Stålhane, Hertha #Bengtson, Marianne #Westman en Inger #Persson.