dinsdag 30 mei 2023

Staatliche Majolika Manufaktur #Karlsruhe.

Karlsruhe ... een bruisende, sfeervolle stad gelegen in het zuidwesten van Duitsland, midden in het warme Rijndal en omgeven door indrukwekkende bergen van het Zwarte Woud en de Vogezen. Een vijftigtal musea, een romantisch paleis, een dierenpark en een gezellig stadscentrum zijn haar toeristische troeven.




Een bezoek aan 'Die Karlsruher Majolika Manufaktur' en het daarbij horende majolicamuseum is voor keramiekliefhebbers meer dan de moeite waard. Naast de vele keramische objecten kan men ook genieten van totaalopstellingen, zoals een kamer in het Berlijnse Admirals-Palast, die een indruk geeft van het grote productiegamma van deze fabriek.

Haar ontstaan situeert zich rond 1901 ... op voorstel van galeriedirecteur en academieprofessor Hans Thoma, die hertog Friedrich I overtuigde van het belang van een keramiekatelier voor de Badense kunst en industrie, werd deze Groothertogelijke Majolica Manufactory opgericht. Het nieuwe fabrieksgebouw werd volgens plannen van de architect Friedrich Ratzel opgetrokken aan de Hoffstrasse , in de directe omgeving van de kunstacademie en de kunstnijverheidsschool. De schilder Wilhelm Süs, mede-oprichter van de majolica-werkplaats Kronberg in 1898 en wiens uitrusting werd overgenomen door de fabriek in Karlsruhe, werd de manager van de fabriek.

De verkoop van de door Thoma, Süs en Maximilian Würtenberger ontworpen producten was in de eerste jaren zo laag dat de kunst-en handwerkhandelaar CF Otto Müller uit Karlsruhe in 1907 het algemene bureau beëindigde. Pas na de oprichting van een ondersteunende vereniging geïnitieerd door de fabrikant Eugen Geiger en de overdracht van de commerciële leiding aan August Fricke in 1908, die de productie en verkoop van alledaagse keramiek aanzienlijk intensiveerde, steeg de verkoop merkbaar, zodat er in 1909 in Hardtwald een moderne fabriek gebouwd werd. De plannen waren van de hand de architecten Pfeifer & Grosmann. In het vorige gebouw aan de Hofstrasse werden permanente tentoonstellings- en verkoopruimtes ingericht.

Met de nieuwe fabriek, die in 1911 tot 1913 werd uitgebreid, werden de werkprocessen strikt gerationaliseerd. In 1910 kwam er een tekenkamer onder leiding van Hans Grossmann zelf, die voornamelijk planningswerkzaamheden uitvoerde voor het vervaardigen van bouwkeramiek ... die stilaan de belangrijkste tak van het bedrijf zou vormen. In 1913 breidde de majolica-fabriek haar assortiment uit met: grafstenen, park- en tuinkunst. Het bedrijf, dat tot dan toe als 'niet-commercieel' werd gerund en nu ongeveer 130 werknemers telde, was het jaar ervoor al ingeschreven in het handelsregister. Met voortzetting van de naam en het merk werd het nog verliesgevende bedrijf op 1 juli 1913 verhuurd aan de vorige zaakvoerder August Fricke en twee tegelfabrikanten uit Boitzenburg.

De Eerste Wereldoorlog zorgde voor een inzinking van de productie, met name op het gebied van bouwkeramiek, klein- en gebruikskeramiek ... zoals eenvoudig serviesgoed.

Op 25 maart 1919 werd de fabriek eigendom van de deelstaat Baden, die op 31 december 1920 het huurcontract met Villeroy & Boch opzegde en het bedrijf verhuurde aan een nieuw opgerichte Gmbh, bestaande uit industriële groepen en financieel sterke particulieren, bekend onder de handelsnaam 'Grand Ducal Majolica Manufactury Karlsruhe Kunstkeramische Werkstätten GmbH'.

Het nieuwe bedrijf kende zo'n goede start dat in 1921 de keramiekateliers van Dr. Reimar Baer am Buchenweg en Keramische Werkkunst Ettlingen als extra productielocaties werden ingelijfd.

In 1922 werd het bedrijf omgevormd tot een naamloze vennootschap met een belang van 35 % in de staatskas, die vermoedelijke in 1924 het volledige kapitaal opkocht om het bedrijf voor een faillissement te behoeden.

In de herfst van 1944 werd het hoofdgebouw bij een luchtaanval zwaar beschadigd. Na de Tweede Wereldoorlog werd de fabriek eigendom van de deelstaar Baden-Württemberg, waar het actief bleef tot in 1999 (afgezien van de overname door Katz Werke AG Gernsbach van 1978-1983). 

Van 1999 tot 2011 was de Landesbank Baden-Württemberg eigenaar van de keramiekfabriek onder de bedrijfsnaam 'MaJolika Karlsruhe'. 

in 2011 verkocht de bank deze voor een symbolische prijs aan de stad, die de fabriek opnam in de nieuw opgerichte 'Stichting Majolica voor Kunst en Cultuur'

.